Otyłość to najczęstsza choroba związana z nieprawidłowym żywieniem występująca u psów w krajach rozwiniętych. Definiowana jest jako nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, które może mieć negatywny wpływ na zdrowie i długość życia. Powodowana jest zaburzonym balansem między energią dostarczoną do organizmu, a energią przez niego wykorzystaną. Psy, których aktualna waga przekracza tą idealną o 10-20% określane są jako mające nadwagę, a zwierzęta, których nadmiarowa waga przekracza 20% właściwej wagi są klasyfikowane jako otyłe.
Coraz częściej otyłość uznawana jest za chorobę – złożony i uleczalny syndrom z odwracalnymi, metabolicznymi, hormonalnymi i morfologicznymi zmianami. Częstość jej występowania jest różna w zależności od kraju i sposobu zbierania informacji, jednak szacuje się, że od 20% do 50% psów domowych cierpi na nadwagę lub otyłość.

Bułka w „szczytowej formie” (32kg) – efekt karmienia najtańszą karmą z marketu, resztkami ze stołu i zerowej świadomości opiekunów w kwestii prawidłowego karmienia i profilaktyki zdrowotnej.

Przyczyny

Niektóre choroby (takie jak niedoczynność tarczycy czy choroba Cushinga), przyjmowane leki (między innymi glikokortykosteroidy), wiek i płeć zwierzęcia, a także genetyczne predyspozycje mogą sprzyjać otyłości u psów. Jednak najczęstszą przyczyną nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej jest dysproporcja między przyjmowaną energią, a jej zużywaniem.
W badaniach przeprowadzonych w Ameryce (Lund i in., 2006) otyłość lub nadwaga dotyczyły aż 31% badanych psów. Choroby te najczęściej dotykały kastrowanych psów i suk w wieku 6-10 lat. Najbardziej narażone na nadwagę były psy ras golden retriever, owczarek szetlandzki i jamnik.

Według badań z 1998r (Kienzle i in.) ryzyko otyłości wzrasta wraz z dzienną ilością posiłków i przekąsek podawanych psu, częstotliwością podawania psu resztek kuchennych i podkarmiania przy przygotowywaniu lub spożywaniu posiłków przez właściciela. Otyłość występuje także częściej u psów karmionych tanią karmą komercyjną kupowaną w supermarkecie i u psów, których właściciele nie interesują się kwestią prawidłowego żywienia swoich zwierząt. Opiekunowie psów otyłych sami często bywają otyli i nie przykładają zbyt dużej wagi do profilaktyki zdrowotnej swojej i swoich pupili. Również zarobki właściciela mają znaczenie – osoby zarabiające mniej częściej posiadają otyłe zwierzęta.
Badania z 2010r (Courcier i in.) także potwierdzają związek między otyłością u psa, a obecnością resztek kuchennych w jego diecie czy przychodem właściciela. Dodatkowo podkreślają związek występowania tej choroby u psów będących pod opieką starszych osób, a także wykazują, że każda dodatkowa godzina aktywności z psem w tygodniu zmniejsza ryzyko otyłości u psa o 4%.

Powikłania

Tak jak u ludzi, otyłość u zwierząt niesie ze sobą ryzyko wystąpienia poważnych chorób. U psów otyłych istnieje wyższe ryzyko rozwinięcia się cukrzycy dzięki działaniu mediatorów prozapalnych i hormonów wydzielanych przez tkankę tłuszczową. Otyłe psy wykazują także zwiększony poziom cholesterolu i trójglicerydów w osoczu. Istnieją badania wykazujące negatywny wpływ otyłości na czynności oddechowe u psów (między innymi zmniejszenie czynnościowej pojemności zalegającej płuc). Ponadto udowodniono, że otyłość zwiększa ryzyko nadciśnienia, kamicy nerkowej, zerwania więzadła krzyżowego i chorób stomatologicznych oraz zapadania się tchawicy u psów małych ras.

Nadmierny ciężar ciała skutkuje także zwiększonym ryzykiem wystąpienia zaburzeń ze strony aparatu ruchu – choroba zwyrodnieniowa stawów występuje częściej i wcześniej u psów otyłych i ma znacznie ostrzejszy przebieg, niż u psów o prawidłowej wadze. Nie tylko nadmierne obciążenie stawów ma wpływ na zaburzenia ich pracy – także mediatory prozapalne wydzielane przez tkankę tłuszczową w nadmiernych ilościach mogą przyczynić się do powstawania zwyrodnień.

Otyłość u psów prowadzi także do pogorszenia jakości życia tych zwierząt – według badań przeprowadzonych przez Yam i in., (2016), psy otyłe wykazywały się mniejszą energią i entuzjazmem, niż psy o prawidłowej wadze. Badacze sugerują, że może to mieć związek z ruchem ograniczonym nie tylko w sposób mechaniczny, ale także z możliwym odczuwaniem bólu stawów.

Dodatkowo otyłość u psów utrudnia przeprowadzenie badań klinicznych. Utrudnienia mogą dotyczyć badań palpacyjnych, pobierania krwi, osłuchiwania klatki piersiowej, a także diagnostyki obrazowej (szczególnie badań ultrasonograficznych). Również narkoza niesie ze sobą wyższe ryzyko powikłań u zwierząt otyłych, głównie z powodu problemów z ustaleniem dawkowania anestetyków i dłuższego czasu zabiegu.

Podsumowanie

Nadwaga i otyłość u psów nie są odizolowanymi problemami – niosą ze sobą zwiększone ryzyko wystąpienia wielu poważnych chorób, które mogą znacząco skrócić życie zwierzęciu, a także negatywnie wpływać na jakość jego życia. Właściwa dieta i ruch mogą skutecznie zapobiec nadmiernemu odkładaniu się tkanki tłuszczowej w organizmie zwierzęcia.

Bułka po odchudzeniu – 18kg

Bibliografia
Bach JF, Rozanski EA, Bedenice D, Chan DL, Freeman LM, Lofgren JL, Oura TJ, Hoffman AM. Association of expiratory airway dysfunction with marked obesity in healthy adult dogs. Am J Vet Res. 2007 Jun;68(6):670-5.
Courcier EA, Thomson RM, Mellor DJ, Yam PS. An epidemiological study of environmental factors associated with canine obesity. J Small Anim Pract. 2010 Jul;51(7):362-7.
German, Alexander. (2006). The Growing Problem of Obesity in Dogs and Cats3. The Journal of nutrition. 136. 1940S-1946S.
Kienzle E, Bergler R, Mandernach A. A comparison of the feeding behavior and the human-animal relationship in owners of normal and obese dogs. J Nutr. 1998 Dec;128(12 Suppl):2779S-2782S.
Linda P. Case, Leighann Daristotle, Michael G. Hayek, Melody Foess Raasch, Chapter 35 – Nutritional Management of Gastrointestinal Disease, Editor(s): Linda P. Case, Leighann Daristotle, Michael G. Hayek, Melody Foess Raasch, Canine and Feline Nutrition (Third Edition), Mosby, 2011
Lund, Elizabeth & Armstrong, Jane & Kirk, Claudia & Klausner, J.S.. (2006). Prevalence and risk factors for obesity in adult dogs from private US veterinary practices. Intern J Appl Res Vet Med. 4. 177-186.
White, R. A. and Williams, J. M. (1994), Tracheal collapse in the dog ‐ is there really a role for surgery? A survey of 100 cases. Journal of Small Animal Practice, 35: 191-196.
Yam PS, Butowski CF, Chitty JL, Naughton G, Wiseman-Orr ML, Parkin T, Reid J.  Impact of canine overweight and obesity on health-related quality of life. Prev Vet Med. 2016 May 1;127:64-9