W dniach 16-17 marca 2019 roku w Warszawie odbyło się seminarium „Zachowania i emocje psów” prowadzone przez prof. Daniela Millsa z Uniwersytetu w Lincoln. Seminarium dotyczyło aktualnej wiedzy naukowej z zakresu zachowań i emocji psów oraz sposobu ich kształtowania się w okresie szczenięcym.

Pierwszy dzień poświęcony został na obszerne wyjaśnienie, w jaki sposób psy postrzegają świat i jak psia percepcja świata różni się od naszej, ludzkiej. Na podstawie badań wolno żyjących psów opisany został sposób organizacji psich społeczności i tworzenia się więzi między poszczególnymi członkami grupy. Posłużyło to prowadzącemu do obalenia wciąż funkcjonujących mitów dotyczących dominacji u psów, a następnie wyciągnięcia wniosków dotyczących prawidłowego formowania zdrowej relacji między psem i  opiekunem. Relacji polegającej na więzi emocjonalnej i aspektach funkcjonalnych, a nie przymusie i karze.

Relacja człowieka z psem nie polega na hierarchii liniowej. To złożona, wzajemnie zależna relacja z podziałem ról zmieniającym się dynamicznie w zależności od kontekstu – Daniel Mills

W kolejnej części seminarium profesor Mills przybliżył słuchaczom najnowsze osiągnięcia w rozumieniu lęku separacyjnego u psów. Ten popularny problem przeanalizowany został zarówno pod kątem objawów, jak i towarzyszących im emocji. Dzięki licznym przykładom na filmach prowadzący pokazał różnicę między psami frustrującymi się pod nieobecność opiekuna, a czworonogami cierpiącymi z powodu faktycznego nadprzywiązania i opisał, na czym powinno skupiać się postępowanie terapeutyczne w zależności od źródła problemu. Podkreślił również konieczność traktowania każdego przypadku indywidualnie i dostosowania środków zarówno do potrzeb psa, jak i możliwości opiekuna.

Drugi dzień seminarium omawiał emocjonalne i motywacyjne źródła problemowych zachowań u psów. Emocje opisane zostały pod kątem bodźców wyzwalających, towarzyszących im reakcji fizjologicznych, celu i podświadomych ekspresji odpowiadających danym stanom emocjonalnym.  Takie podejście pozwala na wywnioskowanie, jakie emocje towarzyszą problemowemu zachowaniu psa i umożliwia wprowadzenie terapii nakierowanej na faktyczne źródło problemu (emocje), a nie jedynie jego objawu (zachowania). Natomiast w przypadku oceny motywacji prowadzący zaproponował użycie metod wykorzystywanych w stosowanej analizie behawioralnej, pojegających na rozpoznaniu, jakie wyzwalacze i konsekwencje towarzyszą problemowemu zachowaniu, a następnie wnioskowaniu o funkcjonalnym celu zachowania. Ten sposób umożliwia modyfikację zachowania psa poprzez zmianę jego motywacji. Prowadzący podkreślił, że prawidłowe stawianie diagnozy musi opierać się o analizę kontekstu zachowania, jego podstawy motywacyjnej oraz składowej emocjonalnej.

Ostatnia część seminarium dotyczyła faz rozwoju szczeniąt, socjalizacji, rozwijania umiejętności życiowych przez psy i problemów okresu młodzieńczego. Prowadzący bardzo krytycznie podszedł do badań dowodzących istnieniu krytycznych okresów w rozwoju szczeniąt – publikacje pochodzące z lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych świadczyły o ubogiej wiedzy ówczesnych badaczy, a metody analizy danych nie były wystarczające, by statystycznie dowieść rzetelności uzyskanych wyników. Następnie podkreślił, jak ważną rolę pełni pierwsze doświadczenie, które może być przyczyną uprzedzeń i rzutować na indywidualny pogląd na świat danego osobnika. Fazy rozwoju szczeniąt przedstawione zostały jako powiązane ze sobą skutki rozwoju zmysłów, zbierania doświadczeń i informacji o otoczeniu oraz zmieniającej się sytuacji społecznej dorastającego psa. Mills podkreślał brak sztywnych ram czasowych dla danych etapów rozwoju. Prawidłowe prowadzenie szczeniaka według badacza powinno skupiać się głównie na rozwoju jego umiejętności życiowych – nauczenia go, jak zachowywać się i jak podejmować odpowiednie decyzje w różnych sytuacjach – oraz na budowaniu pewności siebie. Ten drugi aspekt wiąże się z prawidłowo przeprowadzoną socjalizacją, czyli nabywaniu pozytywnych doświadczeń z ludźmi, psami i innymi zwierzętami i możliwością wyboru (kontakty bez przymusu).

Dziękujemy Psiej Wachcie za zaproszenie profesora na seminarium do Polski i bezbłędną organizację wydarzenia!